ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ -5 4. Σκήτες και ερημητήρια στο Κεχροβούνι; Στην ίδια περιοχή της Βάνης δημιουργήθηκαν ορισμένα ανδρι...
ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ -5
Στην ίδια περιοχή της Βάνης δημιουργήθηκαν ορισμένα ανδρικά
μονίδρια και σκήτες, πιθανόν από μοναχούς της μονής της Παναγίας, κατά την
τελευταία περίοδο της ιστορίας του. Δε γνωρίζουμε ούτε τον ακριβή τους αριθμό,
ούτε τον α-ριθμό των μοναχών που εκεί διέμειναν, ούτε και την ακριβή χρονολογία
που υπήρξαν. Μερικές αρχειακές μαρτυρίες της περιόδου της βενετοκρατίας κάνουν
λόγο για ένα-δυο απ’ αυτά και πιο συγκεκριμένα για το μονίδριο του Αγ. Ιωάννη
του Προδρόμου.
Τόσο η μονή της Παναγίας της Βάνης, όσο και τα μονίδρια αυτά
διατηρούσαν στενές σχέσεις με τη μονή της Αγίας της Άνδρου (στην περιοχή του
Γαυρίου), η οποία τότε ήταν ανδρικό μοναστήρι. Τα μονίδρια αυτά ιδρύθηκαν και
διατηρούσαν τις επαφές τους με την Άνδρο, με την άδεια των βενετικών πολιτικών
αρχών της Τήνου.
Έγινε πρόσφατα γνωστό ένα απ’ αυτά στην περιοχή Ξάνεμο, λίγο
πιο υψηλά από τον Μπερδεμιάρο, με ωραία θέα από εκεί προς τα κεντρικά νησιά των
Κυκλάδων. Το ονομάζουμε μονίδριο, αν και δεν μόνασαν εκεί περισσότεροι από δυο
μοναχοί, ο Παρθένιος Μενάρδος ο επονομαζόμενος και «Ξανεμίτης» (1650 και μετά)
και ένας άλλος, ονομαζόμενος Μελέτιος Μενάρδος, συγχωριανοί και πιθανόν
συγγενείς.
Ο Παρθένιος, ιδιοκτήτης της σκήτης της οποίας σώζονται τα
ερείπια, μεγάλωσε τον υπάρχοντα ναό του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, οικοδόμησε
οίκημα και άλλους βοηθητικούς χώρους, ενίσχυσε τον περιουσιακό αυτό πυρήνα με
αρκετά δικά του κτήματα και άλλα που αγόρασε ή που κληρονόμησε, τα απάλλαξε από
την κρατική φορολογία, οικοδόμησε ένα περιστεριώνα στην περιοχή, δημιουργώντας τις
προϋποθέσεις για να συνεχιστεί η περιοχή να κατοικείται από μοναχούς και
μελλοντικά. Δυστυχώς η συμβίωση των δυο μοναχών δεν επέτυχε. Ο δεύτερος
ιδιοποιήθηκε μέρος της περιουσίας του πρώτου και αναχώρησε προς άγνωστη
κατεύθυνση, ενώ ο Παρθένιος απέθανε μάλλον στη μονή της Αγίας της Άνδρου.
Πρόμοιες σκήτες πρέπει να υπήρξαν και άλλες μετά τη διάλυση
των δυο ανδρικών μονών της Παναγίας και του Αγ. Νικολάου στη Βάνη.
Τα έγγραφα του προσωπικού αρχείου του μοναχού Παρθένιου
δημοσιεύτηκαν πρόσφατα από τον π. Μάρκο Γ. Φώσκολο, Παρθένιος Μενάρδος, ο Ξανεμίτης και ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος στο
Ξάνεμο. Σελίδες ιστορίας από
τη βενετοκρατούμενη Τήνο (17ος αι.), έκδ. Δήμου Τήνου, Τήνος
2010.